انتزاع زنجیره و انتزاع حساب چیست؟ تحولی در تجربه کاربری بلاکچین

استفاده از بلاکچین با تمام مزیت‌هایی که دارد، هنوز هم برای بسیاری از کاربران یک تجربه پیچیده و خسته‌کننده است. فعالیت‌های دست‌وپاگیر از مدیریت کلیدهای خصوصی گرفته تا پرداخت کارمزدهای متعدد برای تراکنش‌ها و دشوار بودن انتقال دارایی‌ بین شبکه‌های مختلف، همه سد راهی برای پذیرش گسترده بلاکچین هستند.

برای رفع این موانع، دو راهکار نوآورانه به‌نام انتزاع زنجیره (Chain Abstraction) و انتزاع حساب (Account Abstraction) به میدان آمده‌اند تا علاوه‌بر ساده‌سازی تجربه کاربری، امنیت و تعامل‌پذیری در اکوسیستم بلاکچین را ارتقا دهند. اگر علاقه‌مند هستید با فناوری انتزاع زنجیره و انتزاع حساب بیشتر آشنا شوید و بدانید چه کاربرد و مزایایی دارند، با این مطلب از میهن بلاکچین همراه باشید.

چرا بلاکچین به انتزاع زنجیره نیاز دارد؟

در دنیای فناوری، گاهی مسیر پیشرفت با موانعی همراه می‌شود که نه‌تنها پذیرش آن را دشوار می‌کنند؛ بلکه سرعت رشد را هم کاهش می‌دهند. یکی از چالش‌های بزرگ بلاکچین، فرگمنتیشن (Fragmentation) یا تکه‌تکه شدن فضای شبکه از طریق پروتکل‌های مختلف است. ناتوانی برقراری ارتباط بین پروتکل‌های مختلف و عدم تعامل یکپارچه میان آن‌ها، نه‌تنها تجربه کاربری را دشوار می‌کند، بلکه مشکلاتی را هم برای توسعه‌دهندگان به‌وجود می‌‌آورد.

به‌طور کلی، موفقیت یک فناوری زمانی قابل‌سنجش است که بدون اینکه کاربران متوجه سازوکارهای پشت پرده و درگیر پیچیدگی‌ها شوند، به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شود؛ درست مانند اینترنت که در پس‌زمینه اپلیکیشن‌ها و تراکنش‌های مالی فعال است. فناوری بلاکچین با وجود اینکه امروز در بخش‌های مختلف از حوزه مالی گرفته تا صنایع تولید، زنجیره تأمین و مدیریت داده‌ها نقش حیاتی دارد؛ اما هنوز به این سطح از انتزاع نرسیده و نتوانسته است تعاملات را به حدی ساده کند تا کاربران بدون درگیر شدن با جزئیات فنی، به‌راحتی از آن استفاده کنند.

با این حال، هر چالش فرصتی برای نوآوری است و راه‌حل این مشکل «انتزاع زنجیره» است؛ رویکردی که هدف آن ساده‌سازی تعاملات کاربر بین بلاکچین‌های مختلف، ایجاد تجربه کاربری یکپارچه و بهبود زیرساخت‌ها برای توسعه‌دهندگان است.

انتزاع زنجیره چیست؟

انتزاع زنجیره (Account Abstraction) یک مفهوم ساده برای پنهان کردن پیچیدگی‌های فناوری بلاکچین از دید کاربران است.

به عبارت دیگر، این فناوری می‌خواهد استفاده از بلاکچین را آنقدر ساده کند که کاربران هنگام استفاده از آن هیچ نگرانی نداشته باشند یا به این فکر نکنند که الان با کدام بلاکچین در تعامل هستند و چطور باید دارایی‌های خود را بین زنجیره‌های مختلف جابه‌جا کنند.

ساختار و عملکرد انتزاع زنجیره

• رابط‌های کاربری یکپارچه: فناوری انتزاع زنجیره یک تجربه کاربری یکپارچه‌ را ارائه می‌دهد که ویژگی‌های چندین بلاکچین را در یک محیط ترکیب می‌کند. برای مثال، کاربران می‌توانند بدون نیاز به جابه‌جایی میان کیف‌پول‌ها یا پلتفرم‌های مختلف، دارایی‌های دیجیتال خود از جمله بیت‌کوین یا NFTهای مبتنی بر اتریوم را مدیریت کنند.
• تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای: یکی دیگر از ویژگی‌های انتزاع زنجیره، اجرای روان تراکنش‌ها بین بلاکچین‌های مختلف است. به‌طور مثال، کاربران می‌توانند بدون پرداخت کارمزدهای متعدد و انجام فرمت‌های مختلف تراکنش یا بریج دستی، دارایی‌های خود را از بلاکچینی مانند اتریوم به بایننس اسمارت چین جابه‌جا کنند. این فرآیند توسط فناوری‌هایی مانند سواپ‌های اتمی (Atomic Swap) و پل‌های میان‌زنجیره‌ای (Cross-chain Bridges) پشتیبانی می‌شود.
• مدیریت داده و هویت: قابلیت بعدی انتزاع زنجیره، یکپارچه‌سازی اطلاعات و هویت کاربران در بلاکچین‌های مختلف است. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد شناسه و تاریخچه تراکنش‌های خود را به‌صورت یکپارچه مدیریت کنند که نه‌تنها باعث کاهش پیچیدگی‌ها و هزینه‌های اضافی می‌شود؛ بلکه امنیت کاربران را افزایش می‌دهد.

مزایای فناوری انتزاع زنجیره چیست؟

از مهم‌ترین مزایای فناوری انتزاع زنجیره می‌توانیم به سه نکته اشاره کنیم؛ اول اینکه با پنهان کردن پیچیدگی‌های فناوری بلاکچین از دید کاربران، تعامل با بلاکچین را راحت‌تر و کاربرپسندتر می‌کند. نکته دوم این است که امکان ارتباط و تراکنش‌های یکپارچه بین شبکه‌های مختلف را فراهم می‌کند، در نتیجه، توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌هایی بسازند که به بلاکچین خاصی محدود نباشد و بتواند از ویژگی‌های چندین شبکه استفاده کند.

مزیت سوم انتزاع زنجیره این است که تعامل کاربران با برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapps) و مدیریت دارایی‌های دیجیتال را آسان می‌کند. این ویژگی شبیه به نحوه استفاده از مرورگرهای وب مدرن است؛ جایی که کاربران می‌توانند بدون توجه به پروتکل‌های زیرساختی به‌راحتی در اینترنت گشت‌وگذار کنند.

انتزاع حساب چیست؟

یکی دیگر از مفاهیمی که در زمینه پذیرش انبوه وب ۳ مورد توجه قرارگرفته است، انتزاع حساب (Account Abstraction) یا استاندارد EIP-4337 است که نحوه تعامل کاربران با بلاکچین را متحول می‌کند. این فناوری با ارائه قراردادهای هوشمند قابل برنامه‌ریزی به عنوان کیف‌پول، محدودیت‌‌های حساب‌های دارای مالکیت خارجی (EOAs) را پشت سر می‌گذارد و عصر جدیدی از امنیت، انعطاف‌پذیری و تمرکز بر تجربه کاربری را آغاز می‌کند.

به عبارت دیگر، کاربران می‌توانند از قراردادهای هوشمند برای مدیریت امور مالی خود استفاده کنند، بدون اینکه مالکیت دارایی‌هایشان را به آن‌ها واگذار کنند. از آنجایی‌که انتزاع حساب به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به دسترسی کامل به کیف‌پول، تجربه کاربری و امنیت را به طور قابل‌توجهی بهبود دهند، آن را به یک ایده کلیدی در دنیای بلاکچین تبدیل کرده است.

برای درک بهتر تفاوت بین حساب‌های دارای مالکیت خارجی (EOA) و حساب‌های قراردادی (Contract Account) به یک مثال بارز اشاره می‌کنیم. متامسک، یک کیف پول مبتنی بر مرورگر و از نوع حساب‌های مالکیت خارجی است. از آنجایی که قراردادهای هوشمند را نمی‌توان روی متامسک اجرا کرد، کاربرد آن به اپلیکیشن‌هایی محدود می‌شود که کاربر باید در آن‌ها کنترل حساب‌های خود را واگذار کند. در مقابل، حساب‌های قراردادی به دلیل توانایی پیاده‌سازی اسمارت کانترکت‌ها امکان شخصی‌سازی کیف پول‌ متناسب با نیاز کاربر را فراهم می‌کنند.

چرا بلاکچین به فناوری انتزاع حساب نیاز دارد؟

مدل‌های EOA فعلی با یک چالش اساسی روبرو هستند که سادگی را به تجربه کاربری اولویت می‌دهند. در این مدل‌ها برای کنترل حساب، تنها از یک کلید خصوصی استفاده می‌شود که اگرچه مزیت‌های خاص خودش را دارد، اما برخی معایب آن مانع نوآوری در برنامه‌های غیرمتمرکز و پذیرش گسترده می‌شود.

فناوری انتزاع حساب با معرفی قراردادهای هوشمند قابل‌برنامه‌ریزی به‌عنوان کیف پول قصد دارد محدودیت‌های موجود را رفع کند و در عین سادگی، تجربه کاربری را بهبود ‌دهد. از مهم‌ترین معایب‌ حساب‌های EOA می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• امنیت محدود: در مدل‌های حساب با مالکیت خارجی، اگر کلید خصوصی کاربر گم شود یا به سرقت برود، امنیت حساب به خطر می‌افتد. در مقابل، مدل‌های انتزاع حساب با استفاده از روش‌های بازیابی اجتماعی، کیف پول‌های چند امضایی (Multi-signature Wallets) و کنترل دقیق دسترسی، امنیت حساب را به‌طور قابل‌توجهی ارتقا می‌دهند.
• تراکنش‌های ناکارآمد: در مدل‌های EOA فعلی، هر تراکنش باید با کلیدهای یکسان امضا شود و این رویه، مقیاس‌پذیری و کارآیی را محدود می‌کند. در مقابل، مدل‌های انتزاع حساب از طریق راهکارهایی مانند واگذاری کارمزدها (Fee Delegation)، تراکنش‌های بدون گس (Gasless Transaction) و پردازش‌های دسته‌ای، کارآیی را افزایش می‌دهند.
• فاقد قابلیت شخصی‌سازی: مدل‌های حساب با مالکیت خارجی انعطاف‌پذیری اندکی دارند و نمی‌توان ویژگی‌های خاصی را به آن‌ها اضافه کرد. درمقابل، کیف پول‌های مبتنی بر انتزاع حساب را می‌توان با ویژگی‌هایی مانند تراکنش‌های قفل‌شده زمانی (Time-locked transaction)، تعیین محدودیت‌های خرج‌ کردن و کنترل‌های خاص برای برنامه‌های غیرمتمرکز شخصی‌سازی کرد.

انتزاع حساب با حل این مشکلات می‌تواند درهای جدیدی را برای امنیت بهتر، تجربه کاربری روان‌تر و اکوسیستم پویاتر دپ‌ها باز کند.

جمع‌بندی

انتزاع حساب (Account Abstraction) و انتزاع زنجیره (Chain Abstraction) دو مفهوم تحول‌آفرین در دنیای بلاکچین هستند که هدف آن‌ها تسهیل تعاملات پیچیده در فناوری‌های غیرمتمرکز، بهبود تجربه کاربری و افزایش تعامل‌پذیری است. فناوری انتزاع زنجیره با ایجاد ارتباطات یکپارچه بین بلاکچین‌های مختلف، انتقال دارایی‌ و اطلاعات را ساده‌تر می‌کند. انتزاع حساب هم با رفع محدودیت‌های موجود در حساب‌های مالکیت خارجی (EOA) و ارائه امکاناتی مانند کیف‌پول‌های مبتنی بر قراردادهای هوشمند، بازیابی اجتماعی و تراکنش‌های چندامضایی، امنیت، انعطاف‌پذیری و شخصی‌سازی بیشتری را برای کاربران بلاکچین به ارمغان می‌آورد.

این دو فناوری با کنار زدن پیچیدگی‌ها و ایجاد یک زیرساخت روان‌تر راه را برای یک آینده دیجیتال کاربرپسند هموار می‌کنند و منجر به پذیرش گسترده‌تر بلاکچین و اپلیکیشن‌های وب ۳ می‌شوند. به‌نظر شما این دو فناوری چقدر در پذیرش انبوه وب ۳ موثر هستند؟ آیا با ساده‌سازی تعاملات بلاکچینی استقبال کاربران از وب ۳ بیشتر می‌شود؟

سوالات متداول (FAQ)